Φυσικοθεραπεία και Άσκηση
Φυσικοθεραπεία και Άνοια
Σε ανθρώπους με Άνοια, ο σκοπός της Φυσικοθεραπείας επικεντρώνεται στη διατήρηση ή τη βελτίωση της κινητικότητας και της λειτουργικότητάς τους, σε όποιο στάδιο της ασθένειας και αν βρίσκονται. Παράλληλα, σκοπός των Φυσικοθεραπευτών είναι να μειώσουν την ψυχοκινητική διέγερση των ασθενών. Όλα αυτά, έχοντας βέβαια πάντα υπόψη τους πως δεν αναμένεται η αναχαίτιση της νόσου.
Η προοδευτική έκπτωση των ανώτερων νοητικών λειτουργιών καθώς και η ελάττωση των κοινωνικών και λειτουργικών ικανοτήτων των ασθενών με Άνοια, κάνουν επιτακτική την ανάγκη έγκαιρης παρέμβασης. Η εύρεση κινήτρου είναι πρόκληση για τον κάθε Φυσικοθεραπευτή, διότι οι άνθρωποι με Άνοια έχουν την τάση να αδιαφορούν, να αφαιρούνται, να βαριούνται ή να ασχολούνται με κάτι άσχετο που όμως τους ευχαριστεί. Σε κάθε πρόγραμμα είναι απαραίτητη η απαλή μουσική, το ευχάριστο και ζεστό περιβάλλον, τα οικεία πρόσωπα, η χαμηλή ένταση και τα συχνά διαλείμματα.
Η Φυσικοθεραπεία στην Άνοια:
- Συμβάλει στην πρόληψη της δυσκαμψίας
- Συμβάλει στην αποφυγή της μυϊκής ατροφίας
- Συμβάλει στην απώλεια της ελαστικότητας των μυών
- Τονώνει το αναπνευστικό σύστημα
- Βοηθά τη θεραπεία και αποκατάσταση της κιναισθησίας και της κινητικότητας των αρθρώσεων
- Βοηθά στην επαναφορά του μυϊκού τόνου στα φυσιολογικά επίπεδα
- Βοηθά στην υιοθέτηση σωστού τρόπου στάσης και βάδισης
- Βοηθά στην εξάλειψη του τρόμου
- Συντελεί στην επαναφορά της λειτουργικότητας του ασθενούς
Φυσικοθεραπεία και Νόσος Parkinson
Η Φυσικοθεραπεία είναι πολύ σημαντική στη Νόσο του Parkinson, αφού τα άτομα που νοσούν έχουν κινητικά προβλήματα και συχνά βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο πτώσεων. Οι Φυσιοθεραπευτές έχουν ως σκοπό την αύξηση της κινητικότητας, έτσι ώστε οι ασθενείς με Parkinson να είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν καλύτερα στην καθημερινότητά τους και να διατηρούν στο μέγιστο την ανεξαρτησία τους.
Η διατήρηση της ανεξαρτησίας πετυχαίνεται με:
- ασκήσεις ισορροπίας
- διατάσεις
- ασκήσεις ενδυνάμωσης
- επανεκπαίδευση βάδισης (με τα ανάλογα βοηθήματα)
Αξιολογούνται οι βασικές δραστηριότητες τους ασθενούς (περπάτημα, βάδισμα σε σκάλες, σήκωμα από καρέκλα, διαδικασία για να ξαπλώσει και να σηκωθεί από το κρεβάτι) και δίδονται οι κατάλληλες οδηγίες, ώστε να γίνουν αυτές πιο λειτουργικές. Επιπλέον, ο Φυσικοθεραπευτής προσφέρει συμβουλές στην οικογένεια ή τους φροντιστές και όσους βοηθούν τον ασθενή, για να μπορούν να κάνουν πιο εύκολη τη ζωή του.
Πρόγραμμα Φυσικοθεραπείας μετά από εγκεφαλικό
Τα εγκεφαλικά επεισόδια συνήθως οδηγούν σε αναπηρία, η οποία επηρεάζει δραματικά την κοινωνική και επαγγελματική ζωή του ασθενούς. Η ξαφνική αλλαγή στις ικανότητες και δραστηριότητες του ατόμου επηρεάζει άμεσα όχι μόνο τον ίδιο τον ασθενή, αλλά και το οικείο περιβάλλον του. Η Φυσικοθεραπεία μετά από εγκεφαλικό στοχεύει στη βελτίωση των κινητικών δυσλειτουργιών των ασθενών, με σκοπό την ανεξαρτησία τους και την επανένταξη τους στο κοινωνικό σύνολο.
Τα προβλήματα που συνήθως παρουσιάζονται έπειτα από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο είναι τα εξής:
- Αδυναμία ή παράλυση στη μία πλευρά του σώματος η οποία μπορεί να είναι σε όλη την πλευρά, μόνο στο πόδι ή μόνον στο χέρι
- Σπαστικότητα, μυϊκή δυσκαμψία και επώδυνοι μυϊκοί σπασμοί
- Διαταραχές στην ισορροπία και στη νευρομυϊκή συναρμογή
- Προβλήματα έκφρασης και κατανόησης του γραπτού και προφορικού λόγου
- Άγνοια για την ύπαρξη του μισού σώματος
- Πόνος
- Προβλήματα μνήμης, σκέψης, προσοχής και εκμάθησης
- Διαταραχές ούρησης και αφόδευσης
- Κόπωση
- Δυσκολία στον έλεγχο των συναισθημάτων
- Κατάθλιψη
- Δυσκολίες στην αυτοεξυπηρέτηση
Το Πρόγραμμα Φυσικοθεραπείας πρέπει να ξεκινήσει άμεσα, δηλαδή εντός 5-7 ημερών από την εμφάνιση του επεισοδίου, ασχέτως με το αν υπάρχουν μικρά ή μεγάλα κινητικά προβλήματα, διαφορετικά υπάρχει μεγάλος κίνδυνος μονιμοποίησης τους. Δεν είναι τυχαίο, ότι ακόμα και στις ΜΕΘ των νοσοκομείων, οι Φυσικοθεραπευτές είναι από τους πρώτους που ενεργοποιούνται για τη βελτίωση της υγείας των ασθενών με εγκεφαλικό επεισόδιο.
Το Πρόγραμμα Φυσικοθεραπείας αρχικά περιλαμβάνει αναπνευστικές ασκήσεις, παθητική κινητοποίηση των μυών που έχουν παραλύσει και ενεργητική κινητοποίηση ή ασκήσεις με αντίσταση για τους μυς που λειτουργούν φυσιολογικά. Σκοπός του Προγράμματος Φυσικοθεραπείας είναι η διατήρηση του σώματος του ασθενούς σε τέτοια κατάσταση, ώστε καθώς ο θρόμβος απομακρύνεται ή η αιμορραγία απορροφάται από τον οργανισμό, να αρχίσει να ανακτά τις δυνάμεις και την κινητικότητα που είχε, πριν το εγκεφαλικό επεισόδιο. Τότε θα ξεκινήσουν οι ασκήσεις από καθιστή και όρθια θέση, οι ασκήσεις ισορροπίας και τέλος, αυτές που αφορούν στην επανένταξη του ασθενούς στις καθημερινές κοινωνικές δραστηριότητές του.
Πρόγραμμα Παρέμβασης μετά από Πτώση ή Κάταγμα
Το Πρόγραμμα Παρέμβασης σε έναν τραυματία από πτώση ή κάταγμα, πρέπει να αρχίσει να εφαρμόζεται από την πρώτη μέρα, επειδή το κάταγμα συνήθως προϋποθέτει την ακινητοποίηση μίας περιοχής ή ολόκληρου του σώματος για ένα χρονικό διάστημα. Έτσι, η έλευση της πώρωσης και οι ελεύθερες αρθρώσεις θα έχουν πλήρη κινητικότητα.
Είναι γνωστό ότι, όταν οι μύες ακινητοποιηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, χάνουν σταδιακά τον τόνο τους και μειώνεται η ελαστικότητά τους. Η έλλειψη κίνησης προκαλεί μυϊκή ατροφία, οίδημα, συμφύσεις και σημαντικό περιορισμό των κινήσεων των αρθρώσεων. Στο στάδιο της ακινητοποίησης εκτελούνται ισομετρικές ασκήσεις για την πρόληψη της ατροφίας των μυών. Ταυτόχρονα βελτιώνεται και η κυκλοφορία. Μεγάλη σημασία δίνεται και στις αναπνευστικές ασκήσεις, καθώς και των αρθρώσεων που βρίσκονται περιφερικά του κατάγματος.
Το πρόγραμμα αποκατάστασης εξαρτάται από:
- ον τύπο του κατάγματος
- το είδος της ορθοπεδικής θεραπείας
- την ηλικία και την γενική κατάσταση του ασθενούς
Σκοπός της φυσικοθεραπείας για έναν καταγματία είναι:
- Να ανακουφίσει τον ασθενή από τον πόνο
- Να χαλαρώσει το σπασμό των μυών
- Να μειώσει το οίδημα
- Να διευκολύνει την κυκλοφορία
- Να διατηρήσει καλή κινητικότητα των αρθρώσεων
- Να διατηρήσει σε καλή κατάσταση τους μύες
- Να προλάβει την μυϊκή ατροφία
- Να βοηθήσει το αναπνευστικό σύστημα με ειδικές ασκήσεις
- Να προλάβει τις επιπλοκές
- Να αποκαταστήσει τον καταγματία στο συντομότερο δυνατό χρόνο
Ηλεκτροθεραπεία
Η χρησιμότητα της ηλεκτροθεραπείας στην αποκατάσταση είναι αδιαπραγμάτευτη. Καθώς το νευρομυϊκό σύστημα δουλεύει με ηλεκτρικά ερεθίσματα, με τη χρήση φαραδικών ρευμάτων προκαλούμε συσπάσεις σε αδύναμους μύες (πχ έπειτα από κάταγμα) ή μη νευρωμένους μύες (πχ μετά από εγκεφαλικό). Τα ρεύματα TENS είναι τα αγαπημένα των φυσικοθεραπευτών! Βρίσκονται σε ευρεία χρήση κυρίως επειδή είναι αναλγητικά.
Ο Άκτιος διαθέτει φορητή συσκευή ηλεκτροθεραπείας για ενίσχυση του θεραπευτικού αποτελέσματος ακόμα και με χρήση στο δωμάτιο, εάν ο ένοικος δεν δύναται να μεταφερθεί στο χώρο του φυσικοθεραπευτηρίου.
Η άσκηση είναι το σπουδαιότερο εργαλείο της Φυσικοθεραπείας. Πάντοτε, σε οποιοδήποτε πρόβλημα χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε και ό,τι εξοπλισμό και αν διαθέτουμε, η θεραπεία από τον Φυσικοθεραπευτή θα αποδώσει μόνον μέσω της κίνησης.
Ο Άκτιος δίνει πολύ μεγάλη σημασία στην άσκηση και γενικότερα στην ενεργοποίηση των ενοίκων του. Ο εξοπλισμός του περιλαμβάνει ποδήλατο παθητικής γυμναστικής, ποδήλατο ενεργητικής γυμναστικής, σκάλες και διάδρομο για επανεκπαίδευση και διατήρηση της κινητικότητας και της βάδισης, πολυμηχάνημα με βάρη για ενεργητική άσκηση των μυών και ενδυνάμωση, μηχάνημα ηλεκτροθεραπείας, υπέρηχο για ενίσχυση του θεραπευτικού αποτελέσματος, ελλειπτικό μηχάνημα, ηλεκτρικό διάδρομο, αλλά και σύστημα Wii (Wii fit και Wii sports).
Η άσκηση, εκτός από το κομμάτι της αποκατάστασης στο οποίο φυσικά συμμετέχει, αποτελεί και ένα σημαντικό κομμάτι των Ομαδικών Δραστηριοτήτων του Άκτιου. Άσκηση συμπεριλαμβάνεται στις Ομάδες Φυσικοθεραπείας μας στις οποίες γίνονται ήπιες ασκήσεις για όλο το εύρος των αρθρώσεων, στις Ομάδες Χοροθεραπείας, στα ομαδικά ή ατομικά Παιχνίδια Άθλησης και βέβαια στη χρήση των Wii-fit και Wii-sport. Όλες οι μορφές της άσκησης ενεργοποιούν τους ενοίκους μας και τους κάνουν πιο δραστήριους και κυρίως, πιο χαρούμενους!
Πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί για τη σημασία της άσκησης, όμως τι είναι αυτό που τελικά κάνει την άσκηση σημαντική; Δυστυχώς, αν δεν ασκούμε το σώμα μας, αυτό με τον καιρό χάνει πολλές από τις ικανότητές του. Για παράδειγμα, η έλλειψη της άσκησης κάνει τους μύες πλαδαρούς και αδύναμους, τους πνεύμονες και την καρδιά να μη λειτουργούν αποτελεσματικά και τις αρθρώσεις σκληρές, με αποτέλεσμα να τραυματίζονται εύκολα.
Για εμάς στον Άκτιο είναι θεμελιώδες το να διατηρούμε τους ενοίκους μας δραστήριους. Ακόμα και όσοι μετακινούνται με αναπηρικό αμαξίδιο, συμμετέχουν στις δραστηριότητές μας με τον τρόπο που μπορούν. Ο κλινοστατισμός συμβαίνει μόνον κατόπιν συγκεκριμένης ιατρικής εντολής.
Τα οφέλη της συστηματικής άσκησης είναι πολλαπλά:
- Αίσθημα καλύτερης υγείας
- Ενέργεια, αντοχή, αυτοπεποίθηση, χαλάρωση, καλύτερος ύπνος και μείωση του άγχους
- Βελτίωση εμφάνισης σώματος
- Δυνάμωση μυών
- Διατήρηση ιδανικού βάρους
- Μείωση του σωματικού βάρους
- Έλεγχος της όρεξης
- Αποδοτικότερη εργασία
- Αύξηση διάθεσης
- Ζωτικότητα και αντοχή στην καρδιοαναπνευστική λειτουργία
- Καλύτερος μεταβολισμός γλυκόζης
- Πρόληψη και καθυστέρηση εμφάνισης διαβήτη (σε άτομα με προδιάθεση)
- Βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου των διαβητικών
- Πρόληψη οστεοπόρωσης και βελτίωση της κατάστασης του πάσχοντος
Επιπλέον, η συστηματική άσκηση μειώνει την πιθανότητα καρδιοαναπνευστικών προβλημάτων, εφόσον:
- Εμποδίζει τη δημιουργία θρόμβων
- Αυξάνει την HDL (καλή) χοληστερόλη
- Βελτιώνει την ενδοτικότητα των τοιχωμάτων των αρτηριών
- Μειώνει την αρτηριακή πίεση
- Βελτιώνει τη λειτουργία του ενδοθηλίου των αρτηριών, οπότε μικραίνει ο κίνδυνος ρήξης μιας αθηρωματικής πλάκας και απόφραξης της αρτηρίας
- Ομαλοποιεί τη λειτουργία των στεφανιαίων αρτηριών
- Βελτιώνει τη λειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος, αυξάνοντας το παρασυμπαθητικό τόνο (που προκαλεί βραδυκαρδία) και ελαττώνοντας τη συμπαθητική δραστηριότητα (που προκαλεί ταχυκαρδία). Εξάλλου, στη βελτίωση της λειτουργίας του αυτόνομου νευρικού συστήματος αποδίδεται και η μείωση των αιφνίδιων καρδιακών θανάτων
Η άσκηση αυξάνει τη διάρκεια και την ποιότητα ζωής, ενώ μειώνει τη θνησιμότητα έως και 43%, τη νοσηρότητα, αλλά και τις εισαγωγές σε νοσοκομεία. Έρευνες για ηλικιωμένους που βάδιζαν 4 και άνω φορές την εβδομάδα, καταδεικνύουν μείωση εισαγωγών σε νοσοκομείο έως και 31%.
Η άθληση αποτελεί σαφέστατα τον πιο σύντομο δρόμο για την επιστροφή στην παιδική ηλικία, αφού μας χαρίζει σύντομες χρονικές περιόδους ανάπαυλας και ξενοιασιάς που όλοι έχουμε ανάγκη.